Er is bij de consument een groeiende behoefte aan meer informatie over de chemische stoffen in textielproducten om zeker te weten dat er geen gevaarlijke stoffen worden gebruikt. Dit en strengere wetgeving inzake chemische stoffen is een stimulans voor de textielindustrie om gevaarlijke chemische stoffen te vervangen door veiligere alternatieven. Veel van de grote textielproducenten in de wereld hebben zich al aangesloten bij een gezamenlijk initiatief om de hoeveelheid gevaarlijke chemische stoffen in hun producten terug te dringen. Verschillende hulpmiddelen en technieken zijn beschikbaar om vervanging in de textielindustrie te ondersteunen. Deze hulpmiddelen kunnen ook nuttig zijn voor andere sectoren.

Laat gebruik, functie en doel meewegen

De heer Jerker Ligthart van ChemSec, een organisatie zonder winstoogmerk op het gebied van chemische veiligheid, adviseert om vervanging te overwegen op drie verschillende niveaus, namelijk functie, gebruik en doel: "Als we bijvoorbeeld kijken naar het gebruik van ftalaten voor PVC-prints op textiel is het de functie van de ftalaten om de PVC-kunststof zacht te maken. Als we alleen de functie in overweging nemen, zouden we op zoek kunnen gaan naar een alternatieve ftalaatvrije weekmaker."

"We kunnen ook naar het gebruik kijken, namelijk PVC voor textieldruk. Met dit in ons achterhoofd zouden we ons misschien meer richten op een ander soort drukpasta die geen weekmakers nodig heeft, zoals siliconen."

"Maar het uiteindelijke doel is textielproducten te vervaardigen die aantrekkelijk zijn. Misschien kan dit ook op andere manieren worden gerealiseerd, zoals met borduurwerk. Afhankelijk van de vraag komen we uiteindelijk bij verschillende mogelijke alternatieven voor vervanging. Wij adviseren om naar alle mogelijkheden te kijken zodat u zoveel mogelijk oplossingen heeft," aldus Ligthart.

Voordat we overgaan tot het beoordelen en vergelijken van alternatieven is het belangrijk dat we bedenken wat we van een alternatief verwachten. Wat willen we bereiken met betrekking tot het risicoprofiel en de functionaliteit? Is er een kostenlimiet? Hoe urgent is de vervanging? Zijn er al wettelijke vereisten of is er tijd om te wachten op een alternatief dat zich op dit moment nog in de onderzoeksfase bevindt?

Kleine en middelgrote ondernemingen kunnen het best beginnen door gebruik te maken van wat anderen hebben gedaan. Alternatieve oplossingen zijn te vinden met behulp van kennis die al in huis is, via brancheorganisaties, netwerken van belanghebbenden, rapporten van autoriteiten, internetbronnen of door te informeren bij leveranciers wat die als vervanging zouden kunnen bieden. Misschien produceren ze al een alternatief product voor andere klanten en kunnen ze u dezelfde oplossing bieden.

Prioriteitstelling van uw stoffen

Voor de textielindustrie geldt dat de elf stofgroepen die het doel zijn van de Detox-campagne van Greenpeace nauwlettend worden gevolgd en onder deze groepen hebben perfluorkoolstoffen (PFK's) hoge prioriteit. Alkylfenolen, chloorverbindingen en broomhoudende stoffen zijn ook zeer zorgwekkend.

Voor andere chemische stoffen geldt dat er geen druk van buiten wordt uitgeoefend; daar zult u uw eigen prioriteiten moeten stellen in overeenstemming met het beleid van uw bedrijf. De volgende aspecten kunnen relevant zijn:

• chemische stoffen die worden gebruikt in producten bestemd voor kinderen;
• andere soorten producten die bijzonder dicht bij de consument staan: bijvoorbeeld artikelen die met eten en voeding te maken hebben, beddengoed en ondergoed;
• het soort gevaar bij het product: allergenen zijn bijvoorbeeld bijzonder problematisch bij contact met de huid, stoffen met milieugevaren zijn bijzonder problematisch bij uitspoelbare producten en tijdens de verwerking van textiel;
• chemische stoffen die veelvuldig in grote hoeveelheden worden gebruikt;
• representatieve producten van bijzonder belang voor het bedrijf en de reputatie van het bedrijf.

Jerker Ligthart adviseert het gebruik van de ChemSec Textile Guide die u door alle handelingen in het beheer van chemische stoffen leidt vanuit het perspectief van de textielindustrie. De gids helpt u mogelijk gevaarlijke stoffen in het productieproces te identificeren en zorgt ervoor dat u ook daadwerkelijk overstapt op een veiliger alternatief. De ChemSec SINimilarity-tool kan ook worden gebruikt om onbekende stoffen te verifiëren.